---

Dokumenty związane z zawarciem ubezpieczenia w ubezpieczeniach transportowych

W poniższym rozdziale omówione zostaną dokumenty niezbędne przy zawieraniu ubezpieczenia transportowego, stanowiąc zarazem jego podstawę prawną, jak i dokumenty mające znaczenie dla innych firm biorących udział w transporcie:

• wniosek ubezpieczeniowy,

• polisa,

• list przewozowy,

• certyfikat,

• faktura i specyfikacja przewozu,

Powyższe dokumenty zostaną w tym rozdziale szczegółowo scharakteryzowane, z opisaniem poszczególnych elementów w nich występujących, z określeniem znaczenia tych danych.

Wniosek ubezpieczeniowy

W umowie ubezpieczenia z inicjatywą zawarcia konkretnej umowy występuje z zasady klient lub (coraz częściej) agent ubezpieczeniowy, bądz broker. Przedstawia on wówczas towarzystwu ubezpieczeniowemu wniosek ubezpieczeniowy , mający charakter oferty. Wniosek taki składany jest najczęściej w formie pisemnej , na specjalnym formularzu, W przypadku gdy z braku czasu wniosek został zgłoszony ustnie lub telefonicznie , powinien być potwierdzony pisemnie. Formularz jest tak opracowany, że obejmuje wszystkie istotne elementy dla indywidualizacji konkretnej umowy ubezpieczenia, czyli:

• nazwę ubezpieczającego,

• adres,

• okres ubezpieczenia,

• rodzaj klauzuli według, której zawiera się umowę ubezpieczenia,

• rodzaj klauzuli według, której zawiera się umowę ubezpieczenia,

• sumę gwarancyjną,

• sumę ubezpieczenia,

Podstawę naliczenia składki dla polisy obrotowej i generalnej stanowi :

• rodzaj polisy,

• grupę towarową,

• strefę geograficzną,

W przypadku zawarcia umowy ubezpieczenia według polisy jednostkowej należy ponadto podać dane dotyczące:

• ładunku,

• opakowania,

• trasy przewozu,

W razie wykrycia w terminie późniejszym, np. w razie zaistnienia wypadku, że dane zawarte na wniosku były niezgodne z prawdą lub nieścisłe - ubezpieczający ponosi wszelkie konsekwencje stąd wynikające , aż do odmowy wypłaty odszkodowania włącznie (art.815 i 816 kodekcu cywilnego).

Polisa

Jest dokumentem imiennym wystawionym na osobę fizyczną lub prawną. Jest dowodem zawarcia i treści umowy ubezpieczenia, ściśle pokrywającą się z ofertą czyli inaczej wnioskiem. Jeżeli zakład ubezpieczeń przyjmuje ofertę zawartą we wniosku ubezpieczeniowym, to na dowód zawarcia umowy wystawia polisę. Treść polisy powinna w zasadzie pokrywać się z treścią złożonego wniosku. Jeżeli jednak treść polisy nie jest zgodna z treścią wniosku, zakład ubezpieczeń powinien zwrócić na to uwagę ubezpieczającego, wyznaczając mu na to siedmiodniowy termin do zgłoszenia sprzeciwu (art.811 K.C.). Gdy ubezpieczający godzi się na taką zmianę, wówczas polisa staje się podstawą stosunku prawnego stron. Jeżeli przed upływem 14 dni od daty otrzymania oferty zakład ubezpieczeń nie doręczył oferentowi dokumentu ubezpieczenia, umowę uważa się za zawartą na podstawie ogólnych warunków (art.810 K.C.). Polisę bądź wniosek wystawia się conajmniej w trzech egzemplarzach:

• oryginał - dla ubezpieczającego,

• kopię - dla zakładu ubezpieczeń,

• kopię - dla agentów, brokerów,oddziałów,

Ze specyfiką ubezpieczeń transportowych i wogóle ubezpieczeń wiążą się częste procesy sądowe. Należy więc zdawać sobie sprawę ze znaczenia polisy jako dokumentu dowodowego. Zgodnie z kodeksem postępowania cywilnego polisę trzeba zaliczyć do kategorii dokumentów prywatnych, okoliczność zaś, że wystawcą polisy jest podmiot gospodarczy a nie osoba fizyczna, nie ma znaczenia. Za publiczne bowiem uważa się jedynie dokumenty sporządzone przez władze, urzędy i osoby zaufania publicznego (tzn. notariuszy) w zakresie ich działania (art.253 kodeksu postępowania cywilnego). Tymczasem polisa nie posiada miana takiego dokumentu, lecz jedynie jest dokumentem obrotu gospodarczego. Jako dokument prywatny polisa nie stanowi absolutnie dowodu na treść umowy ubezpieczenia , lecz jedynie na okoliczność , że zawarte w niej wzmianki pochodzą od wystawcy, tzn. osoby, która je podpisała (art. 255 kodeksu postępowania cywilnego). Poszczególne wzmianki mają niejednokrotnie znaczenie dowodowe. Niektóre z tych wzmianek mają pełną wartość dowodową i nie mogą być kwestionowane przez strony: dotyczy to wzmianek odnoszących się do przedmiotu ubezpieczenia , zakresu objętych ryzyk,czasu trwania odpowiedzialności itd. Dane te zależą bowiem od woli stron wyrażonej właśnie w polisie. Natomiast nie mają pełnej wartości dowodowej wzmianki, których znaczenie zależy od zgodności z obiektywnie istniejącym stanem faktycznym. Jako przykład można wymienić wartość przedmiotu ubezpieczenia , jeżeli nie została ona uzgodniona przez strony. W odniesieniu do tych wzmianek drugiej stronie, w tym przypadku zakładowi ubezpieczeń, przysługuje prawo sprawdzenia ich prawdziwości, co najczęściej następuje dopiero w razie zajścia wypadku losowego. Tak więc dane tego typu zawarte w polisie stwarzają jedynie domniemanie, które może być obalone przez drugiego kontrahenta.

Certyfikat

Potrzeba wystawiania takiego dokumentu zrodziła się w wyniku powstania i unormowania ogólnie obowiązujących reguł handlowych w postaci Incoterms MIH * np. cif (cost, insurance, freight) . Zwłaszcza w obrocie zagranicznym przy stosowaniu polis obrotowych, zachodzi niejednokrotnie potrzeba wystawienia dokumentów na poszczególne przesyłki. Chodzi mianowicie o dowód wywiązania się wobec kontrahenta (odbiorcy) z przyjętego na siebie przez wysyłającego (sprzedawcę) obowiązku ubezpieczenia przesyłki, np w razie wysyłania towarów sprzedanych na warunkach w/w przepisów handlowych w wariancie loco (stacja przeznaczenia). W takim przypadku zakład ubezpieczeń na życzenie klienta wystawia odpowiednie zaświadczenie, tzw certyfikat, stwierdzający objęcie przesyłki ubezpieczeniem. W świecie handlowo-ubezpieczeniowym powstały dwie teorie określające istotę polisy generalnej oraz jej odmian. Angielscy teoretycy uważają polisę generalna jedynie za podstawę umowy stałej o charakterze "ramowym", natomiast charakter właściwej polisy przypisują certyfikatom wystawionym na poszczególne przesyłki. Ten punkt widzenia odnosi się przede wszystkim do polis w obrocie międzynarodowym, z uwagi na interesy kontrahentów zagranicznych. Natomiast w odniesieniu do polis w obrocie wewnętrznym poglądy takie nie mają uzasadnienia, ponieważ wystawienie certyfikatów w transporcie krajowym należy do rzadkości, a sama polisa generalna bądź obrotowa stanowi zazwyczaj jedyną podstawę stosunku stron. Faktura i specyfikacja przewozu Dokumenty te są niezbędne nie tyle do zawarcia ubepieczenia ale stanowią podstawę do zgłoszenia roszczeń w przypadku ewentualnej szkody. Jak wynika z ustawy ubezpieczeniowej wysokość zaistniałej szkody należy potwierdzić wiarygodnymi dokumentami. Temu celowi służy faktura i specyfikacja przewozu. W wyżej wspomnianych dokumentach określone są dane dotyczące:

• ilości towaru,

• jego wartości,

• sposobu transportu,

List przewozowy

Jest dokumentem określającym przejęcie przesyłki przez transportującego. Określa :

• nadawcę,

• odbiorcę,

• miejsce przeznaczenia,

• miejsce i datą załadowania,

• załączone dokumenty,

• określenie towaru ( cechy, numer, sposób opakowania, rodzaj towaru )

• numer statystyczny,

• wagę towaru,

• objętość,

• instrukcje nadawcy ( np. dotyczące miejsca rozładunku ),

• postanowienia specjalne,

• postanowienia odnośnie przewoźnika,

• datę wystawienia,

• podpis nadawcy i odbiorcy,

---

[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10] [11] [12]