---

Techniczne zagadnienia związane z zawieraniem ubezpieczeń transportowych

Przedmiot ubezpieczenia

Przedmiot ubezpieczenia określony jest w polisie w sposób jednoznaczny, niedopuszczający żadnych wątpliwości. Przy ubezpieczeniu przesyłki w transporcie należy podać:

• rodzaj,

• ilość,

• wagę,

• oznaczenie towaru,

• sposób opakowania i załadowania,

• trasę przewozu,

• środek transportowy itp.

Nie wszystkie przedmioty wykazują jednakowe prawdopodobieństwo zajścia szkody, fakt ten służy za podstawę klasyfikacji przedmiotów ubezpieczenia. Przy klasyfikacji towarów bierze się pod uwagę przede wszyskim ich właściwości fizyczne chemiczne i technologiczne oraz wrażliwość na ryzyko przewozu danym środkiem transportu. Z różnorodności przewożonych towarów wynika potrzeba ich klasyfikacji. Celem klasyfikacji towarów jest zróżnicowanie stawek taryfowych, stosownie do prawdopodobieństwa zajścia szkody. Jak już zaznaczono w poprzednich rozdziałach, przy ubezpieczeniu w formie polisy obrotowej obowiązuje stawka jednolita w obrębie danej branży. Jednakże rodzaj towaru, jego wrażliwość na niebezpieczeństwo przewozu, rodzaj transportu itd. wywierają pośrednio wpływ na kształtowanie się składki jednolitej w obrębie konkretnej branży.

W celu określenia norm transportu oraz klasyfikacji towarów została stworzona UMOWA EUROPEJSKA* dotycząca międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych "ADR" .Celem jej jest stworzenie ogólnie obowiązujących norm dotyczących sposobu przewozu tego typu towarów. Wszystkie kraje, które podpisały tę umowę - między innymi i Polska zobowiązane są do jej przestrzegania, a co za tym idzie wszyscy zajmujący się transportem bądź spedycją obowiązani są do jej znajomości. W efekcie końcowym ma to ogromne znaczenie dla firm ubezpieczeniowych. Nie jest to tak ważne dla towarzystwa ubezpieczeniowego w momencie zawarcia ubezpieczenia, ma to natomiast ogromne znaczenie w momencie ewentualnej szkody. W przypadku zaistnienia takiego zdarzenia, ubezpieczyciel zobowiązany jest do sprawdzenia czy poszkodowany dopełnił wszystkich zobowiązań wynikających z "ADR". W przypadku wykrycia jakichkolwiek nieprawidłowości daje to podstawę do odmowy wypłaty odszkodowania. Opakowanie

W ubezpieczeniach transportowych największą wagę przywiązuje się do opakowania przesyłki. Wynika to z faktu, że największa szkodowość występuje nie podczas transportu, lecz podczas przeładunku towaru. W tej sytuacji najbardziej istotny wpływ na bezpieczeństwo towaru ma jego opakowanie. Zakład ubezpieczeń z zasady nie godzi się na przyjęcie odpowiedzialności za szkody wynikłe wskutek niedostatecznego lub niewłaściwego opakowania, a taryfy składek odnoszą się tylko do towarów prawidłowo opakowanych. Normy poszczególnych typów opakowań uniwersalnych na obszarze całego kraju lub też mających zastosowanie w danej gałęzi gospodarki narodowej określa Polski Komitet Normalizacyjny jako tzw. normy państwowe. W razie braku norm państwowych niektóre opakowania sporządzone są według tzw. norm resortowych lub zakładowych, opracowanych przez odpowiednie ministerstwo dla potrzeb podległych jednostek. Normy państwowe i resortowe podają często kilka sposobów opakowania towarów. Z zasady nadawcy przesyłek wybierają opakowania najtańsze, które częstokroć nie zabezpieczają towarów w dostatecznym stopniu. W przypadku gdy towarzystwo ubezpieczeniowe uzna, że zaproponowany przez ubezpieczającego rodzaj opakowania nie jest wystarczającym zabezpieczeniem może narzucić wybór innego, uznanego za bezpieczny. Właściwe opakowanie powinno zapewnić towarom ochronę przed niebezpieczeństwami związanymi z przewozem, czynnościami ładunkowymi, składowaniem oraz przed ryzykiem kradzeży. Równie istotne znaczenie ma prawidłowe i staranne załadowanie towaru na środek transportowy - zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami (różnymi w różnych działach transportu) oraz zwyczajami przyjętymi w obrocie. Zakład ubezpieczeń ma prawo odmówić wypłaty odszkodowania albo zmniejszyć jego wysokość, jeżeli niewłaściwe opakowanie czy załadowanie stało się przyczyną powstania szkody lub miało wpływ na zwiększenie jej rozmiarów.

Ryzyko

Przez ryzyko rozumiemy w tej pracy niebezpieczeństwo, na jakie narażony jest przedmiot ubezpieczenia. W tym znaczeniu mówimy o ryzyku:

• ognia,

• kradzieży,

• gradobicia,

• wypadku samolotowego,

• zatonięcia statku morskigo,

• zaginięcia przesyłki itp.

Grożące niebezpieczeństwo może przejawiać się różnie - zależnie od właściwości samego przedmiotu ubezpieczenia oraz innych okoliczności. Zazwyczaj jeden i ten sam przedmiot ubezpieczenia może być narażony na kilka ryzyk jednocześnie. Towar przewożony w transporcie drogowym może być narażony na stłuczenie (wstrząsy), na spalenie (ogień), deszcz (zalanie), kradzież. Niektóre z tych ryzyk mogą być objęte umową ubezpieczenia inne zaś - nie.

Obecne formy ubezpieczeń spowodowały duży podział ryzyk, oraz możliwość wybiórczego doboru ubezpieczenia poszczególnego ryzyka. Podczas zawierania ubezpieczeń w celu przybliżenia nasilenia występującego w danym przewozie ryzyka należy sporządzić sobie podział:

• w zależności od trasy przewozu-określenie krajów, określenie na jakie ryzyko i w jakim stopniu narażony jest towar podczas przewozu przez ten kraj

• określenie tras przewozu szczególnie niebezpiecznych np. terenów, na których prowadzi się wojny i ewentualne wyłączenie tych tras z zakresu ubezpieczenia.

• Należy pamiętać, iż w pewnych strefach geograficznych występują dodatkowe ryzyka np. w takich krajach jak Japonia, Meksyk, Stany Zjednoczone poza ryzykiem pożaru,nawalnych deszczów, huraganów występują jeszcze ryzyka związane z możliwością wystąpienia na tych obszarach trzęsień ziemi,trąb powietrznych i innych kataklizmów charakterystycznych właśnie dla tych obszarów. W takiej sytuacji pobranie składki z tytułu "innych zdarzeń losowych" ze składką odpowiadającą np. polskim warunkom jest niemiarodajne. Jak więc wynika z powyższego w celu określenia w sposób najbardziej zbliżony prawdopodobieństwa zaistnienia szkody (w związku z tym określenie odpowiedniej składki) należy wziąć pod uwagę wszystkie wyżej wspomniane aspekty i wyciągnąć porządane wnioski. W tym celu sporządza się tabelę umożliwiającą określenie stopnia ryzyka w konkretnym przewozie.

---

[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10] [11] [12]