---

Odpowiedzialność cywilna spedytora i przewoźnika - zakres ubezpieczenia

Odpowiedzialność cywilną - można określić jako zobowiązanie osoby wykonującej jakąś profesję , bądź czynności życia codziennego wobec innej osoby. Warunkiem zaistnienia odpowiedzialności cywilnej jest naruszenie ogólnie obowiązujących norm dotyczących danej czynności lub niewywiązanie się z umowy, w wyniku czego jedna ze stron ponosi stratę materialną bądź fizyczną.

Jak wynika z powyższego odpowiedzialność cywilna jest pojęciem złożonym, w skład którego wchodzą dwa problematycznie odmienne zagadnienia, a mianowicie:

• odpowiedzialność cywilna deliktowa,

• odpowiedzialność cywilna kontraktowa,

Odpowiedzialność cywilna kontraktowa jest związana z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem zobowiązania wynikającego z czynności prawnych czyli umowy.

Typowe przykłady dotyczące zakresu niniejszej pracy to :

• niewykonanie lub nienależyte wykonanie umów przewozowych,

• niewykonanie lub nienależyte wykonanie umów spedycyjnych,

Odpowiedzialność cywilna deliktowa - opiera się na wyrządzeniu szkody przez sprawcę , który dopuścił się umyślnie lub nieumyślnie czynu niedozwolonego. Typowe przykłady to :

• uszkodzenie cudzego mienia,
• naruszenie cudzego życia lub zdrowia,
• naruszenie obowiązku zawarcia umowy,

Obie te formy odpowiedzialności częstokroć wiążą się z transportem towarów i osób. Wyodrębnienie ich daje pełną możliwość przejrzystości podczas analizowania i rozgraniczania form i zasięgu odpowiedzialności.


Odpowiedzialność przewoźnika/spedytora

Według najogólniejszych przepisów zawartych w Kodeksie Cywilnym zakres odpowiedzialności przewoźnika za przewożony towar jest dość szeroki. Przewoźnik odpowiada bowiem za wszystkie szkody wynikłe z :

• utraty przewożonego towaru,

• ubytku przewożonego towaru,

• uszkodzenia przesyłki.

Zakres odpowiedzialności spedytora jest znacznie większy od zakresu odpowiedzialności przewoźnika. Spedytor oprócz bezpieczeństwa przewożonych towarów odpowiada także za organizację tego przewozu.

Odpowiedzialność przewoźnika/spedytora trwa od chwili przejęcia przesyłki do przewozu, aż do chwili wydania jej odbiorcy. Należy pamiętać przy tym , iż przewoźnik odpowiada na zasadzie winy domniemanej, to znaczy, że przyjmuje się, iż każda szkoda jaka może zdarzyć się w czasie transportu, jest wynikiem niedołożenia przez przewoźnika należytej staranności do jej wykonania. Wyżej wymieniony stan rzeczy jest bardzo korzystny dla właściciela transportu, bowiem w razie stwierdzenia szkody w przesyłce osoba uprawniona nie potrzebuje przeprowadzać dowodu winy przewoźnika. Wina ta jest domniemana.

W niektórych przypadkach ma on możliwość uwolnienia ciążącej na nim odpowiedzialności czyli przeprowadzenia tzw. ekskulpacji. Zdarza sie to wtedy , gdy udowodni (tzn. ciężar dowodu przerzucony jest na przewoźnika), że nie mógł zapobiec powstaniu szkody, mimo zachowania należytej staranności. Przewoźnik odpowiada nie tylko za własne działanie ( przy czym działanie organów osoby prawnej traktuje się jako działanie samej osoby prawnej), lecz także wszystkich swych pracowników oraz inne osoby, którymi się posługuje przy wykonywaniu przewozu. Przewoźnik odpowiada również - w transporcie bezpośrednim lub kombinowanym - za dalszych przewoźników , którym powierza przesyłkę , tak samo jak za siebie samego. Jeżeli przewóz odbywa się na podstawie jednego dokumentu przewozowego (tzw. bezpośredniego) na całej trasie, to odpowiedzialność wszystkich przewoźników biorących udział w wykonywaniu przewozu jest w stosunku do klienta solidarna. Oznacza to, że klient - a więc wysyłający albo odbiorca przesyłki - może się zwrócić do każdego z przewoźników , bądź do wszystkich łącznie i od każdego ma prawo żądać pełnego pokrycia szkody. Jeżeli jeden z przewoźników pokrył szkodę, może mieć roszczenia zwrotne tzw. regres* do innych uczestników przewozu. Zobowiązania przewoźnika z tytułu zawartej umowy , jakkolwiek dość rygorystyczne, nie są nieograniczone. Granicę odpowiedzialności stanowi w większości przypadków rzeczywista wartość przesyłki.

Zakres odpowiedzialności za szkody transportowe W zakresie odpowiedzialności za szkody transportowe - przewoźnika oraz zakładu ubezpieczeń z tytułu ubezpieczenia cargo - możemy wyróżnić następujące grupy ryzyk :

• ryzyka , za które odpowiadamy z oc przewoźnika/spedytora, jak i z tytułu ubezpieczenia cargo,

• ryzyka , za które odpowiadamy z tytułu OC , a nie odpowiadamy z tytułu ubezpieczenia cargo np. szkody wynikające z tytułu opóźnienia terminu dostawy,

• ryzyka ,za które odpowiadamy tylko z tytułu ubezpieczenia cargo , a nie odpowiadamy z OC przewoźnika/spedytora np.wynikające z nadzwyczajnych zdarzeń losowych,

• ryzyka,za które nie odpowiada ani przewoźnik z tytułu OC , ani nie odpowiadamy z tytułu ubezpieczenia cargo. Do tej grupy możemy zaliczyć szkody wynikające z winy wysyłającego lub odbiorcy, z braku, bądź wadliwości opakowania, z tytułu ubytków naturalnych w granicach ustalonej normy, z właściwości wewnętrznych towaru, z powodu nie zachowania przepisów bezpieczeństwa.

Można jeszcze nadmienić, iż również awaria wspólna (występująca w ubezpieczeniach morskich ) nie jest objęta odpowiedzialnością przewoźnika.

---

[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10] [11] [12]