W przypadku konsumentów – osób fizycznych, istnieje prawny obowiązek doręczenia im o.w.u. przed zawarciem umowy. Zatem każdorazowo przez zawarciem umowy ubezpieczenia mieszkania powinniśmy otrzymać od ubezpieczyciela pełną treść o.w.u. w taki sposób aby można było się z nimi swobodnie zapoznać. Nie powinniśmy zadowolić się samą tylko ulotką reklamową lub „wyciągiem” z umowy. Należy również pamiętać, że zawierając umowę ubezpieczenia najczęściej kwitujemy odbiór o.w.u. oraz potwierdzamy fakt zapoznania się z ich treścią. Zadbajmy wiec, żeby dana czynność odpowiadała rzeczywistemu stanowi rzeczy, a tym samym była poprzedzona analizą warunków ubezpieczenia, na podstawie których zawieramy umowę.

Podsumowując, pamiętajmy, że zawsze przed zawarciem umowy ubezpieczenia mieszkania należy zapoznać się szczegółowo z postanowieniami o.w.u. określającymi zakres udzielonej ochrony ubezpieczeniowej. Treść o.w.u. jest zwykle obszerna i ich całościowe przeczytanie ze zrozumieniem może sprawiać problem nawet prawnikowi. Nie odżegnując od całościowej analizy treści o.w.u., niezbędnym minimum przed wyborem właściwej umowy, powinno być sprawdzenie:

– zakresu udzielonej ochrony;
– katalogu wyłączeń odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń;
– sposobu oraz systemu oszacowania wartości szkody;
– stosowanego w umowie systemu franszyz oraz udziałów własnych.

Pamiętajmy więc aby zawczasu wyeliminować z umowy (jeśli jest to możliwe) możliwość stosowania franszyz oraz udziału własnego. W umowach ubezpieczenia mieszkań często spotyka się dwa rodzaje franszyz, tj. franszyzę integralną oraz franszyzę redukcyjną. Franszyza integralna jest minimalnym progiem określonym kwotowo lub procentowo, powyżej którego zakład ubezpieczeń będzie odpowiedzialny gwarancyjnie za szkodę oraz wypłacał odszkodowanie. Zatem w przypadku, gdy wartość szkody jest niższa bądź równa wartości kwoty oznaczonej w umowie ubezpieczenia mieszkania jako granica, ubezpieczyciel będzie zwolniony z odpowiedzialności za szkodę. Natomiast franszyza redukcyjna, jak sama nazwa wskazuje, redukuje wysokość ustalonego odszkodowania o wartość kwotową lub procentową wskazaną w umowie ubezpieczenia mieszkania. Z kolei udział własny, którego stosowanie w umowach ubezpieczenia mieszkania jest również często spotykane jest postanowieniem umownym, które przewiduje pomniejszenie wypłaconego w ramach odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń odszkodowania o wartość określoną kwotowo lub procentowo. W praktyce więc różnica pomiędzy udziałem własnym a franszyzą redukcyjną uległa zatarciu. W obu więc przypadkach odszkodowanie wypłacone zostaje przez ubezpieczyciela w pomniejszonej o stosowane potrącenie wysokości.

Zawierając umowę ubezpieczenia mieszkań pamiętajmy, że wysokość składki ubezpieczeniowej nie powinna odgrywać decydującej roli przy jej wyborze. Należy bowiem mieć zawsze na uwadze, że wysokość składki jest adekwatna do zakresu udzielanej ochrony ubezpieczeniowej (ryzyka ubezpieczeniowego związanego z daną umową). Dlatego też nie dokonujmy wyboru ubezpieczenia mieszkania taniego, gdyż takie po prostu nie istnieje. „Taniość” składki ma bowiem przełożenie na zakres odpowiedzialności a także zasady ustalania wartości odszkodowania, czyli jakość takiego ubezpieczenia. Zatem nie podejmujmy decyzji w sposób pochopny kierując się tylko konkurencyjnością składki, badajmy przede wszystkim konkurencyjność zakresu udzielanej ochrony oraz zasad rozliczania szkody. Warto bowiem uiścić wyższą składkę, która zapewnia pewną ochronę ubezpieczeniową, pozwalającą na uzyskanie odszkodowania na satysfakcjonującym poziomie, niż później martwić się o pokrycie szkody we własnym zakresie.

Umowa ubezpieczenia mieszkania zawierana jest na podstawie pisemnego wniosku, który bardzo często zawiera wiele pytań dotyczących przedmiotu ubezpieczenia mieszkania, rodzaju działalności, potencjalnych ryzyk (zagrożeń) wiążących się z przedmiotem działalności. Wszystko to jest związane z oceną ryzyka i przekłada się na koszt zakupu ubezpieczenia mieszkania czyli składkę ubezpieczeniową. Na wszystkie pytania trzeba rzetelnie odpowiedzieć, zgodnie ze swoją wiedzą. Wszelkie niezgodności, jakie zostaną później ujawnione, zakład ubezpieczeń może wykorzystać przeciwko ubezpieczającemu i powołać jako uzasadnienie odmowy wypłaty lub ograniczenia wysokości odszkodowania.

Dokumentem potwierdzającym zawarcie umowy ubezpieczenia mieszkania jest polisa ubezpieczeniowa. Treść polisy zwykle zawiera podstawowe dane dotyczące ubezpieczenia mieszkania, tj. podstawowych ryzyk objętych ubezpieczeniem, np. ogień, kradzież, odpowiedzialność cywilna, wskazanie wysokości sum ubezpieczenia mieszkania (tzn. limitów do których odpowiada zakład ubezpieczeń) oraz dane podmiotu ubezpieczonego i ubezpieczającego. Co prawda polisa nie jest warunkiem zawarcia umowy ubezpieczeniowej, ponieważ nie przewidują tego żadne przepisy. Brak jej wystawienia i doręczenia nie przesądza o niezawarciu umowy.

Warto też wiedzieć, że w sytuacji gdy do zawarcia umowy doszło zbyt pochopnie i jeżeli umowa ubezpieczenia mieszkania została zawarta na okres dłuższy niż 6 miesięcy, konsument ma prawo odstąpić od zawartej umowy w ciągu 30 dni. Do takiego odstąpienia nie jest potrzebna zgoda zakładu ubezpieczeń bowiem po oświadczeniu w tym zakresie umowa zostaje rozwiązana. Nie ma również obowiązku „wytłumaczenia” się ze swojej decyzji. Trzeba jednak pamiętać, że pozostaje obowiązek zapłaty składki za okres, w którym umowa obowiązywała – była świadczona ochrona ubezpieczeniowa.